ยากำจัดศัตรูพืชชนิด organochlorine (organochlorine pesticides-OCPs) มีพิษต่อผิวหนัง การกิน และการหายใจ ตัวอย่างยาชนิดนี้ได้แก่ chlordane, chlordecone, Chlorobenzilate, DDT, DDE DDD, Dicofol/Kelthane,endrin, aldrin ,heptachlor, lindane, mehtoxychlor, mirex, toxaphene และ dieldrin การดูดซึมและพิษแตกต่างขึ้นอยู่กับโครงสร้างของสารเคมี และตัวทำละลาย ร่างกายกำจัด OCPs โดยไตอย่างช้าๆ เมตาโบลิซึ่มในเซลล์มีหลายกลไก เช่น oxidation, hydrolysis OCPs สามารถซึมผ่านเยื่อหุ้มเซลล์และสะสมในไขมันในร่างกาย เนื่องจากมี lipotropic properties นอกจากนี้ยังสะสมในสมอง ตับ ไต และกล้ามเนื้อหัวใจ ซึ่งจะทำลายหน้าที่ของเอนซัยม์ที่สำคัญและรบกวนหน้าที่ของเซลล์เหล่านี้ เนื่องจาก OCPs สะสมในไขมันตราบเท่าที่มีการสัมผัส เมื่อหยุดการสัมผัสแล้วมันจะถูกปล่อยออกมาอย่างช้าๆในกระแสเลือด ซึ่งใช้เวลาหลายปี เมื่อมันไปยังอวัยวะอื่นอาจทำให้เกิดพิษต่อยีนส์รวมทั้งก่อให้เกิดมะเร็ง
อาการและอาการแสดง
พิษเฉียบพลัน
Aldrin, endrin, dieldrin และ toxaphene ทำให้เกิดพิษเฉียบพลัน และมีระยะล่า (delay onset) ประมาณ 30 นาที แต่ใน OCPs อื่นๆที่มีพิษน้อยกว่าจะมีระยะล่าเป็นชั่วโมงแต่ไม่เกิน 12 ชั่วโมง อาการเป็นพิษได้แก่อาการทางระบบทางเดินอาหาร: คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย และปวดท้อง
- อาการทางระบบประสาท: ปวดศีรษะ มึนงง เดินเซ และ การรับความรู้สึกผิดปกติ (paraesthesia) มีอาการสั่นเริ่มจากหนังตา กล้ามเนื้อใบหน้าสั่น และต่อมาจะเป็นทั้งร่างกาย ในรายที่เป็นมากจะมีชักแบบเกร็งกระตุก การชักจะทำให้มีอุณหภูมิกายสูงขึ้น ห มดสติ และอาจทำให้ถึงแก่กรรมได้
- ระบบหายใจ: มีอัมพาตของประสาทควบคุมการหายใจ และ vasomotor centers ทำให้การหายใจไม่เพียงพอ และ หยุดหายใจ หรือ มีหัวใจวาย
- อาการอื่นๆ: หลายรายมีอาการตับอักเสบ และไตวายจากสารพิษ หลังจากอาการเหล่านี้ดีขึ้น ผู้ป่วยบางรายจะมีอาการปลายประสาทอักเสบ ซีด และ มีเลือดออกง่าย ซึ่งเกิดจากการสร้างเกร็ดเลือดผิดปกติ การเป็นพิษที่พบบ่อยของ toxaphene คือปอดอักเสบแบบภูมิแพ้ พิษเฉียบพลันของ OCPs กินระยะเวลาประมาณ 72 ชั่วโมง แต่ถ้าอวัยวะเสียหายมากอาจกินเวลาเป็นสัปดาห์ ในกรณีที่มีตับและไตถูกทำลายอาจเป็นไปตลอดชีวิต
พิษเรื้อรัง
ในอาชีพเกษตรกรรมพิษของ OCPs จะเป็นพิษเรื้อรัง คือเกิดจากการสัมผัสระยะน้อยๆ เป็นเวลานานๆ ส่วนใหญ่มีพิษต่อระบบประสาท ระบบทางเดินอาหาร ระบบหัวใจและหลอดเลือด และการสร้างเม็ดเลือด OCPs ทุกตัวเป็นตัวกระตุ้นระบบประสาทส่วนกลางทำให้เกิดชัก สามารถตรวจพบความผิดปกติได้ทางคลื่นสมอง นอกจากนี้จะพบปลายประสาทอักเสบ สมองอักเสบ หรืออาการทางระบบประสาทอื่นๆ พบการสั่น (tremor) อาการแสดงที่พบบ่อยคือการปวดศีรษะ มึนงง ชา หรือมีอาการเจ็บแปลบๆที่แขนขา มีความดันโลหิตเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว หรืออาการทางระบบหัวใจและหลอดเลือดอื่นๆ ส่วนน้อยจะพบการปวดแบบรุนแรง (colic) ใต้ชายโครงขวาและในบริเวณสะดือ อาการเหล่านี้จะดีขึ้นถ้าหยุดการสัมผัส OCPs ยังทำลายตับและไต มีการเพิ่มของเอนซัยม์ของตับ มีการลดของ creatinine clearance อาการทางหัวใจและหลอดเลือดจะเป็นการหอบ หัวใจเต้นเร็ว เจ็บหน้าอก กล้ามเนื้อหัวใจหย่อน (tone ของกล้ามเนื้อหัวใจเสีย) มี thrombopenia, anemia, pancytopenia, agranulocytosis, hemolysis และความผิดปกติของหลอดเลือดฝอย, eosinopenia, neutropenia, lymphocytosis และ hypochromic anemiaมีการระคายเคืองผิวหนังโดยเฉพาะตัว chlorinated terpenes